TURAN OFLAZOĞLU

(d. 1932)

Alt sayfalar:

Turan Oflazoğlu, 17 Şubat 1932 tarihinde Adana’nın İsahacılı köyünde doğmuştur. Tam adı Ahmet Turan Oflazoğlu’dur. Babası Ahmet Oflazoğlu’dur. Babası imam olduğu için Ceyhan’ın Mangıt köyüne göç ettiler. İlkokulun iki sınıfını burada okudu. Babasının ölümü üzerine bir süre Ceyhan’da kaldı. Bünyan İlkokulundayken kendi yaptığı Karagöz şekilleriyle kasaba halkına temsiller verdi. İlkokulu Bünyan’da bitirdi. Bünyan’da ortaokul olmadığı için bir yıl öğrenime ara vermek zorunda kaldı. O yılı babasının köyünde geçirdi. 1945 Yılında II. Dünya Savaşı’nın sona ermesinden önce, büyük abisi aileyi İstanbul’a getirdi. 1948 yılında Gedikpaşa Ortaokulunu başladı 1951 yılında bitirdi, Vefa Lisesini 1954 yılında bitirdi. İstanbul üniversitesi hukuk fakültesi’ne girdi. Bir yıl sonra edebiyat fakültesi’ne geçiş yaptı. İstanbul Üniversitesi, İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nde ve Felsefe Bölümü’nde eğitim görerek 1960 yılında mezun oldu. Burada Ahmet Hamdi Tanpınar’ın teşvikiyle tiyatroya yöneldi.

Üniversiteden mezun olduktan sonra askerliğini dönemin Genelkurmay Başkanı Cevdet Sunay’ın özel tercümanı olarak yaptı.

Turan Oflazoğlu, askerliğini bitirdikten sonra 1963 Yılında Fulbright bursu kazanarak ABD’ye gitti ve Washington Üniversitesi’nde 1963-1964 yılları arasında tiyatro dersleri aldı, tiyatro üzerine araştırmalar yaptı ve oyun yazarlığı konusunda eğitim aldı. Burs sonrasında da Amerika’da kaldı, 1967 yılından sonra İstanbul’a döndü.

Amerika’da iken Profesör Grant Redford’un etkisiyle Keziban adlı manzum tragedyasının ilk sahnesini yazdı. Bu ilk deneme çok olumlu karşılandı. Böylelikle Keziban tamamlandı ve onu Allah’ın dediği olur adlı manzum komedi izledi. Keziban A.B.D.’de, Almanya’da ve daha sonra Ankara Devlet Tiyatrosu’nda oynandı. Sovyetler Birllği’nde yayımlanan bir Türk edebiyatı antolojisinde yer aldı.

1967 yılında Amerika’dan döndükten sonra TRT’ye davet edildi ve 29 yıllık memuriyet hayatının da başladı. TRT İstanbul Radyosu Tiyatro Bölümünde dramaturg ve yapımcı olarak görev aldı. 26 yıl boyunca bu kurumda ve görevinde kaldı.

İstanbul Radyosu Tiyatro Şubesinde çalıştı. Çoğu oynanmış birçok oyun yazdı. Oyun yazarı olarak önemli bir isim yaptı.

Türk dili dergisinin yayın kurulunda görev aldı.

Turan Oflazoğlu, yazdığı oyunların konularını genellikle tarihe dayandırmakla birlikte, tarihi incelemeye yönelik değil, karakterlerin kişilik ve iç dünyalarını yansıtmaya önem verdi. Anlaşılır Türkçeden yana olan yazarın dili oldukça sade ve açıktır. Yabancı asıllı sözcükleri kullanmamaya özen göstermiş halkın anlayabileceği duru bir dili tercih etmiştir. Oyunlarında şiirsel bir dil kullanan şair özellikle tragedyalarında nazımla nesir arasında bir dil kullanmaya gayret etmiştir.

İsmail Dede Efendi’nin yaşamını anlattığı “Yine Bir Gülnihal” ve henüz tahta çıkmaya hazır olamayan bir şehzadenin içinde bulunduğu durumu anlattığı “Deli İbrahim” adlı oyunları bunun başarılı örnekleridir.

Oflazoğlu tiyatroyu Tragedya ve komedya olarak iki ayrı alanda düşünmüş, tarihi oyunlarında tragedyaların özelliklerini kullanmıştır. Deli İbrahim, Genç Osman, Kösem Sultan, IV. Murat gibi oyunlarını tragedya tekniği ile yazmıştır. Tragedyalarında insanların, tutkuları üzerinde durmuş klasik tragedyaların konularına sadık temalara değinmiştir.

Yazdığı komedileri ise köy ve köylü konuludur. Köy hayatını ele alan oyunlarında kan davası, ağalık, intikam, Anadolu insanının sıkıntıları, dile getirilmiştir. Batılı tiyatroların tekniğini uygulamayı bilen Oflazoğlu bazı oyunlarında yerli tiyatronun unsurlarını da kullanmıştır. Sözgelimi Gardiyan adlı oyununda orta oyununun özelliklerini kullanmıştır.

Babası hafız olan ve çocukluğunda hep onun Kur’an okuyuşunu dinleyen Oflazoğlu, eserlerinde Kur’an-ı Kerim’den hadislere de yer vermekten hoşlanmış, IV. Murat, Cem Sultan ve Fatih (Bizans Düştü) adlı oyunlarında hadislere yer vermiştir.

Tiyatro eserleri dışında şiir, deneme, çeviri, senaryo türlerinde eserler verdi. Turan Oflazoğlu, Friedrich Nietzsche, Rainer Maria Rilke, William Shakespeare, Franz Kafka, Federico Garcia Lorca ve İngmar Bergman’dan çeviriler yapmış, tiyatro üstüne yazılar yayınlamıştır.

Yabancı tiyatro yazarlarının eserlerinde çeviriler yaptı. Yaptığı çeviriler arasında; Ceza Sömürgesi, Böyle Buyurdu Zerdüşt, Duino Ağıtları Kafka ile Konuşmalar, Yedinci Mühür, Cathleen Ni Houlihan, Arınak, Dibbuk, Baba, Barnarda Alba’nın Evi, Othello ve Romeo ve Juliet’i sayabiliriz.

Yazarın ayrıca Sultanahmet Camii ses ve ışık projesi senaryosu, Anıtkabir oratoryolibrettosu ve Şenlik adlı bir bale librettosu vardır.

Bağlantılı sayfalar:

Gelin (Tirat) / IV. Murat / Sultan Murat (Tirat)