Yazar: Anton Çehov

Çehov’un 1889 yılında yazdığı Orman Cini adlı oyunu, daha sonra amaçtan yoksun hayatların çarpıcı biçimde işlendiği Vanya Dayı‘ya dönüştü. Bir çiftlikte toplanmış ve her biri kendi mutsuzluğuna gömülmüş karakterler, atalet içinde, can sıkıntısı ve pişmanlıkla boğuşmaktadır. Kimi yaşlılıktan mustariptir; kimi angaryalarla geçip giden ömrüne, kimi de kaçırılmış fırsatlara hayıflanmaktadır. Bir şeyler ellerinden kayıp gitmiştir, ama hayatlarındaki eksikliğin tam olarak ne olduğu müphemliğini korur. Hiçbir sonuca varmayan iç gözlemler sürüp giderken, bu melankolik atmosferde bir “kahraman” yoktur. Vanya Dayı kayıp zamana, gerçekleşmeyen umutlara, boşa harcanan hayatlara ve imkânsız aşklara adanmıştır.

Özet

Profesör Serebriyakov emekli olduktan sonra ölen eski karısından miras olarak kalmış bir çiftlik evine gelir. Gelirken yanında çiçeği burnunda yeni karısını da getirmiştir. Bir köyde bulunan 26 odalı malikâneye sahip olan çiftlik evinde yaşamaya karar verirler.

Profesör Serebriyakov, insan ilişkilerinde eskisi gibi olmadığından gittikçe kabuğuna çekilir. Sağlığı da bozulmaya başladığı için insan ilişkilerinde de son derece çekimser davranmaktadır. İlk evliliğinden olan kızı Sonya, olaylara ve insanlara karşı bir çocuk saflığıyla bakmaktadır.

Vanya Dayı ise Profesörün ölen eşinin erkek kardeşidir. Yıllarca çiftliğin bütün idaresini üzerine almış kazandığı paranın büyük bir kısmını eniştesine göndermiştir. Eniştesi de bu parayla rahat bir hayat yaşamış ve akademik kariyerini yükseltmiştir. Profesör olduktan sonra yaşının da kemale ermesiyle köye dönünce düzen bozulur. Vanya, profesörün yıllardır onun için çalışmasını takdir edeceğini ve çok güzel günler geçireceklerini düşünür. Ama hiçbir şey düşündüğü gibi olmayacak ve profesör kendini odasına kapatarak projeleri üzerinde çalışır. Vanya ve çiftlik çalışanları ile hiç ilgilenmez.

Vanya Dayı, Annesi Marya ve diğer çalışanlarla birlikte yıllardır bin bir emekle imar ettiği çiftliğin düzeninin bozulmasından rahatsız olur. Üstelik profesörün genç ve güzel karısına âşık olur. Ancak kadın da Doktor Astrov’a âşık olur. Vanya’nın yeğeni Sonya da doktora âşıktır. Sonya, üvey annesi ile kendini kıyaslar ve doktorla pek bir şansı olmadığını fark eder.

Profesör Srebriyakov, köy ve çiftlik hayatından umduğunu bulmamış, malikâneyi satmaya karar vermiştir. Ancak malikânenin satılmasına Vanya Dayı karşı çıkar ve profesörü öldürmekle tehdit eder. Sonunda profesör genç eşini de alarak, başka bir yere taşınır.

Onların taşınmasıyla çiftlikte ve malikânede her şey eski düzenine geri döner. Bu sayede Vanya Dayı ve diğer çalışanlar huzurlu ve güvenli hayatlarına geri dönerler.