SOPHOKLES

(d. MÖ 496 - ö. MÖ 406)

Alt sayfalar:

Sophokles, Antik Yunan’ın Eshilos (Aiskhylos) ve Euripides ile beraber 3 büyük tragedya yazarlarından biridir.

MÖ 496 yılında Yunanistan, Kolonos’ta doğmuştur. Yunanlı trajedi şairidir. Babası Sophillos zengin bir silah üreticisiydi. İyi bir öğrenim gördü. Eksiksiz bir eğitimden geçti, ilgi duyduğu her alanda özel dersler alma yolunu kullandı; sağlıklı sporculuğu, yakışıklı vücudu, müzik bilgisi ve kendine özgü nitelikleriyle en genç yaşında bile öne geçtiği görüldü.

Perikles ve Herodot ile dost oldu. Yüksek devlet görevlerinde bulundu. Tiyatro yarışmalarında “Triptolemos” adlı üçlemesiyle ilk kez ödül aldı. Bir başka yarışmada yaşlı usta Aiskhylos’u da geçti.

Sophokles, tiyatro tekniğini mükemmelleştirdi, koroda yer alan kişi sayısını on ikiden on beşe çıkardı; dekor ve kostüme büyük önem verdi ve hepsinden önemlisi yunan tiyatrosuna üçüncü oyuncuyu ilk o getirdi. Lirizmi azaltarak diyaloğu geliştirdi. Sophokles’te eylem psikolojiye dayanır; oyunu sonuna kadar götüren kahramanın iradesidir. Sofokles insanlık durumunun şairidir; mutluluğun her an elden gidebileceği düşüncesi, acının ve mutsuzluğun yüceliği, haksızlığa karşı çıkan ve ona boyun eğmeyi reddeden iradenin büyüklüğü onun düşüncesinin başlıca temalarıdır.

Bizans kaynakları onun 130 ya da 123 oyun yazmış olduğunu ileri sürmüşlerdir. Günümüze yedi trajedisi ve bir de “Zağarlar” adlı satir oyununun bir bölümü gelmiştir. Eldeki ürünlerinin tümü 48 yaşından sonra yazdığı olgunluk eserleridir.

Trajedilerinin kesin olmayan bir tarihî sıralaması şöyledir: “Aias”, “Trachis Kadınları”, “Antigone”, “Kral Oidipus”, “Elektra”, “Philoktetes” ve “Oidipus Kolonos’ta”. “Elektra” kuruluş bakımından onun en yetkin oyunlarından biridir.

“Antigone” ve “Kral Oidipus”, Sophokles’in başyapıtları olarak kabul edilir. “Antigone” tüm çağlar boyunca insanları derinden etkilemiş bir oyundur, bu da büyük ölçüde genç kahraman Antigone’nin kişiliğinden kaynaklanır. “Ben dünyaya kin değil, sevgi paylaşmaya geldim” diyen Antigone, kardeşlik duygusunun, Sophokles’teki insancıllığın sözcüsüdür.

Sophokles, MÖ 406 yılında Atina‘da 91 yaşında ölmüştür.

Bağlantılı sayfalar:

Aiskhylos / Antigone (Tirat) / Antik Çağ Tiyatrosu / Azra Erhat / Elektra / Elektra (Tirat) / Euripides / Kral Oidipus / Kreon (Tirat) / Tiyatro Türleri